Bios модулі дегеніміз не

Обновлено: 07.07.2024

BIOS (basic input/output system) — базовая система ввода-вывода — это встроенное в компьютер программное обеспечение, которое ему доступно без обращения к диску. На PC BIOS содержит код, необходимый для управления клавиатурой, видеокартой, дисками, портами и другими устройствами.

Обычно BIOS размещается в микросхеме ПЗУ (ROM), размещенной на материнской плате компьютера (поэтому этот чип часто называют ROM BIOS). Эта технология позволяет BIOS всегда быть доступным, несмотря на повреждения, например, дисковой системы. Это также позволяет компьютеру самостоятельно загружаться. Поскольку доступ к RAM (оперативной памяти) осуществляется значительно быстрее, чем к ROM, многие производители компьютеров создают системы таким образом, чтобы при включении компьютера выполнялось копирование BIOS из ROM в оперативную память. Задейтвованная при этом область памяти называется Shadow Memory (теневая память).

В настоящее время, почти все материнские платы комплектуются Flash BIOS, BIOSом, который в любой момент может бытть перезаписан в микросхеме ROM при помощи специальной программы.

BIOS PC стандартизирован, поэтому, в принципе менять его, также как, например, операционные системы нет необходимости. Дополнительные возможности компьютера можно использовать только использованием нового программного обеспечения.

BIOS, который поддерживает технологию Plug-and-Play, называется PnP BIOS. При использовании этой технологии BIOS должен быть обязательно прошит во Flash ROM.

– Как определить, что установленный на материнской плате BIOS, прошит во Flash ROM?

• 28Fxxx — 12V Flash память
• 29Cxxx — 5V Flash память
• 29LVxxx — 3V Flash memory (раритет)
• 28Cxxx — EEPROM, почти то же, что и Flash память
• 27Cxxx — с окошком. EPROM: только для чтения, требует программатор для записи и ультрафиолетовую лампу для стирания
• PH29EE010: SST ROM Чип — перепрошиваемый
• 29EE011: Winbond чип — 5V Flash память
• 29C010: Atmel Chip — 5V Flash память

– Зачем необходима перепрошивка новых версий BIOS?

Существует несколько причин, по которым это приходится делать. Основная из них — Windows 95 не всегда хорошо конфигурируется, если используются старые версии BIOS.

В настоящее время используются жесткие диски объемом более 528Мбайт. Для работы такого диска в системе необходимо поддержка LBA со стороны BIOS. Если BIOS не поддерживает LBA, то для работы с большими жесткими дисками приходится применять специальные утилиты. Применение таких утилит вызовет работу Windows 95 в compatible mode, что отрицательно сказывается на быстродействии.

Полная поддержка Plug-and-Play со стороны Windows 95 возможна только в случае применения PnP BIOS. Это очень веская причина для перепрошивки BIOS.

Кроме вышеуказанного, в новых версиях BIOS исправляются мелкие ошибки и недоработки. Новые версии могут содержать новые возможности, как то загрузка с CD ROM, SCSI перед IDE и т.п.

– Где можно скачать новые версии BIOS?

Во-первых новые версии BIOS доступны на сайтах их производителей. Во-вторых обычно производители материнских плат предлагают BIOSы для своих изделий. Так что, если знать производителя и название материнской платы, проблем не возникнет.

В принципе, название материнской платы можно и не знать. Обычно допускается прошивка BIOS от других плат, если на них установлен такой же чипсет и контроллер ввода-вывода. Однако такой возможностью следует пользоваться только в случае крайней необходимости, так как возможны другие несоответствия, например в количестве слотов и т.п., а прошивка неправильного BIOS может привести к тому, что материнскую плату придется выкидывать.

– Что делать, если производителя и название материнской платы определить не удается?

Чаще всего, производителя и название материнской платы можно определить по идентификационной строке, которую выдает BIOS сразу при включении компьютера.

Для AMI BIOS эта строка имеет вид, похожий на
51-0102-1101-00111111-101094-AMIS123-P или 40-01S5-ZZ1124-10101111-060691-OPWBSX-F,
где производитель определяется третьей группой цифр. Далее необходимо найти свой идентификационный номер в таблице соответствия номеров и названий производителей. Определить название материнской платы можно по всей идентификациолнной строке, пользуясь тем же документом.

Идентификационная строка Award BIOS имеет вид
2A59CQ1CC
и позволяет определить чипсет (первые пять цифр и букв — 2A59C), производителя материнской платы (следующие два символа — Q1) и модель материнской платы (оставшаяся часть строки — CC). Далее необходимо посмотреть обозначения чипсетов, производителей и моделей в идентификационных строках.

– Как перепрошить Flash BIOS?

• awdflash xxx.bin (для Award BIOS)
• amiflash xxx.bin (для AMI BIOS)
• mrflash xxx.bin (для MRBIOS)

• Большинство программ прошивки при запуске спрашивают, сохранить ли текущую версию BIOS. На этот вопрос рекомендуется ответить положительно, так как новый BIOS может работать не так как хотелось бы.
• Некоторые производители материнских плат могут предлагать свои собственные программы-прошивальщики. В таком случае лучше пользоваться ими.
• Перед прошивкой новой версии BIOS выключите опцию System BIOS Cacheable в Setup.
• Если в Вашей системе процессор разогнан, то на время перепрошивки BIOS поставьте его на штатную частоту.

1. В Setup в разделе Chipset Features Setup, отключите Video Bios Cacheable.
2. Выйдете из Setup.
3. Перезагрузитесь под чистым DOS (нажав F8 и выбрав Safe Mode Command Prompt only)
4. Перепрошейте BIOS и перезагрузитесь
5. Войдите в Setup и установите опцию Video Bios Cacheable в Enable.

– Что будет, если запортить BIOS или прошить неправильную версию?

Скорее всего, компьютер не будет грузиться, даже не подавая признаков жизни.

– Как восстановить поврежденный BIOS?

1. Беpем любую pаботающую мать, поддеpживающую флэш (совеpшенно необязательно, чтоб она была на том же чипсете, на котоpый pассчитан BIOS, котоpый мы хотим записать). Можно пpосто найти флэш или ПЗУ от матеpи, аналогичной той, флэш из котоpой мы будем пеpеписывать, и вpеменно поставить его (пеpеставив, если нужно, джампеpа типа флэша). Или, если есть пpогpамматоp, только он не умеет писать флэш — найти ПЗУ подходящего pазмеpа и записать его.
2. Вынимаем флэш или ПЗУ из этой матеpи, обвязываем его с двух концов двумя кольцами нитки (чтоб можно было его легко извлечь) и неплотно втыкаем назад в панельку.
3. Загpужаемся в "голый" ДОС, выдеpгиваем за эти два кольца стоящий в матеpи флэш или ПЗУ (все pавно он нужен только пpи загpузке), если нужно, пеpеставляем джампеpа типа флэша, и вставляем флэш, котоpый нужно записать. Главное тут — ничего не замкнуть :)
4. Запускаем пpогpамму записи, pассчитанную на мать, на котоpой пишем, BIOS с котоpым гpузились и флэш, котоpый нужно записать (пpогpамма должна уметь пеpеписывать флэш целиком, напpимеp, из комплекта mr-bios или asusовский pflash). Пишем, выключаем питание и вынимаем готовый флэш. Все.

1. Извлечь PCI-видеокарту (все нижеописанное не будет работать с PCI-видео, так как для инициализации PCI необходим BIOS)
2. Установить старую ISA-видеокарту и подключить монитор
3. Вставить загрузочную дискету в дисковод А:
4. Включить компьютер
5. Компьютер заработает благодаря Award Boot Block
6. Вставить предварительно созданную дискету с прошивальщиком и правильным BIOS
7. Перепрошить BIOS
8. Перезагрузиться
9. Выключить компьютер и поменять видеокарту обратно. Все — теперь можно работать

1. Установить Flash Recovery jumper в положение recovery mode (к сожалению, такую возможность имеют не все платы)
2. Вставить загрузочную bootable upgrade дискету, которой комплектуется каждая интеловская плата, в дисковод A:
3. Перезагрузиться
4. Во время этой процедуры экран будет оставаться темным, так как в непрошиваемой boot block area не содержатся функции работы с видео. Эта процедура может контролироваться только пищанием спикера и миганием лампочки дисковода. Когда компьютер пискнеть и лампочка дисковода загорится, можно считать, что система копирует необходимые данные во Flash ROM. Как только лампочка дисковода погаснет, прошивка закончится.
5. Выключить компьютер
6. Вернуть Flash Recovery jumper обратно в положение по умолчанию
7. Вынуть дискету из дисковода и включить компьютер

– Что такое PROM, EPROM и ЕEPROM и чем они отличаются?

PROM (programmable read-only memory — программируемая память только для чтения) — это чип памяти, данные в который могут быть записаны только однажды. То что записано в PROM, не вырубишь топором :) (хранится в нем всегда). В отличии от основной памяти, PROM содержит данные даже когда компьютер выключен.

Отличие PROM от ROM (read-only memory — память только для чтения) в том, что PROM изначально производятся чистыми, в тот время как в ROM данные заносятся в процессе производства. А для записи данных в чипы PROM, применяются специальные устройства, называемые программаторами.

EPROM (erasable programmable read-only memory — стираемая программируемая память только для чтения) — специальный тип PROM, который может очищаться с использованием ультрафиолетовых лучей. После стирания, EPROM может быть перепрограммирована. EEPROM — по сути похожа на PROM, но для стирания требует электрических сигналов.

EEPROM (electrically erasable programmable read-only memory — электрически стираемая программируемая память только для чтения) — специальный тип PROM, который может быть очищен электрическим разрядом. Подобно другим типам PROM, EEPROM содержит данные и при выключенном питании компьютера. Аналогично всем другим типам ROM, EEPROM работает не выстрее RAM.

Специальный тип EEPROM, называемый Flash memory или Flash EEPROM, может быть перезаписан без применения дополнительных устройств типа программатора, находясь в компьютере.

– Как сбросить установки BIOS (включая пароль) в значения по умолчанию из DOS?

Так как не все материнские платы оборудованы джампером для сброса установок BIOS или этот джампер может быть недоступен, то существует метод очистки BIOS из DOS, при помощи команды debug. Загрузившись в DOS (не в DOS-box под Windows!) необходимо набрать:

Метод 1 (Award и AMI BIOS):DEBUG -O 70 17 -O 71 17 Q

Метод 2 (Phoenix BIOS):DEBUG -O 70 FF -O 71 17 Q

– Как подобрать (снять) пароль на Setup (загрузку)?

Если забыт паpоль на Setup, можно воспользоваться pазличными пpогpаммами для снятия паpоля или одним из заводских паролей.

Заводские пассворды для AWARD BIOS следующие:
AWARD_SW, TTPTHA, aPAf, HLT, lkwpeter, KDD, j262, ZBAAACA, j322, ZAAADA, Syxz, %шесть пpобелов%, Wodj, %девять пpобелов%, ZJAAADC, 01322222, j256, ?award
Один из этих паролей должен подойти. Однако в новых AWARD BIOS (версии 4.51) инженерные пароли отсутствуют. Однако существует программка для снятия/определения установленных паролей в таких BIOS.

Для AMI BIOS стандартных паролей нету. Единственный случай: если вы только приобрели материнскую плату то пароль может быть AMI.

Существуют программы для определения установленного на Setup пароля. Вы можете скачать здесь эти утилиты для Award BIOS и AMI BIOS.

Hа некотоpых AMI BIOS можно сpазу после включения деpжать нажатой клавишу Ins — пpи этом в CMOS-память загpужаются стандаpтные паpаметpы.

– Как аппаратно сборосить CMOS (вместе с паролями)?

Почти на всех совpеменных системных платах pядом с батаpейкой есть пеpемычка для сбpоса CMOS-памяти (обычно — 4 контакта, ноpмальное положение — 2-3, сбpос — 1-2 или 3-4; иногда — 3 или 2 контакта).

Выпаивать и тем более замыкать батаpейку не имеет смысла — это чаще всего не пpиводит к успеху из-за констpукции схемы питания CMOS-памяти, а замыкание батаpейки сильно сокpащает сpок ее службы.

Если на плате нет батаpейки, нужно поискать пластмассовый модуль с надписью "DALLAS" (это монолитный блок с батаpейкой и микpосхемой CMOS) — пеpемычка может быть возле него.

В случае, если перемычка для очистки CMOS-памяти отсутствует, то сначала попробуйте отключить или отсоединить батарейку. При этом также рекомендуется отключить провода от блоки питания, так как заряд на его конденсаторах может сохраняться и успешно поддерживать питание CMOS RAM (ей очень мало надо) более суток.

Если это не помогло, то остается только замыкать соответствующие ножки у микросхемы CMOS-памяти, добиваясь ее очистки. Найдите, какой из перечисленных ниже чипов установлен у Вас и следуйте приведенным рекомендациям.

P82C206 Chip (квадратный) (старый)
Этот чип включает в себя всю мелкую логику AT — контроллеры DMA, прерываний, таймер а также clock chip. CMOS RAM на этом чипе очищается при замыкании контактов 12 и 32 или 74 и 75 на несколько секунд (при выключенном питании). gnd 74 _|____________________ 5v 75--| | | | | | | CHIPS | 1 * | | | P82C206 | | | |_____________________| ||||||||||||||||||||| | | | gnd | 5v 12 32

F82C206 Chip (прямоугольный)
Аналогичен предыдущему. CMOS RAM на этом чипе очищается при замыкании контактов 3 и 26 на несколько секунд (при выключенном питании). 80 51 ______________________________ 81 | | 50 | | | | | OPTi | | | | F82C206 | | | 100 |______________________________| 31 |||||||||||||||||||||||||||||| 1 | | 30 | | 3 26

Dallas DS1287, DS1287A, Benchmarq bp3287MT, bq3287AMT
Dallas DS1287, DS1287A с совместимые Benchmarq bp3287MT и bq3287AMT чипы имеют встроенную батарею. Эта батарея расчитана как минимум на 10 лет. На материнских платах с этим чипом не должно быть дополнительных батарей. Если батарея вышла из сторя, необходимо заманить весть чип.

CMOS RAM может быть очищена на 1287A и 3287AMT чипах закорачиванием ножек 12 и 21 (при выключенном питании).

1287 (и 3287MT) отличаются от 1287A тем, что CMOS RAM не может быть очищена. И в случае если Вы забыли пароль необходимо заменить микросхему. В этом случае рекомендуется заменять на 1287A. Все также применимо к Dallas 12887 и 12887A, однако они содержат вдвое большую CMOS RAM. ___________ 1 -| * U |- 24 5 volts DC 2 -| |- 23 3 -| |- 22 4 -| |- 21 RCL (RAM Clear) 5 -| |- 20 6 -| |- 19 7 -| |- 18 8 -| |- 17 9 -| |- 16 10 -| |- 15 11 -| |- 14 Ground 12 -|__________|- 13

Motorolla MC146818AP или совместимые
Обычно это прямоугольный 24 контактный DIP chip, обычно в панельке. Совместимые производятся несколькими компаниями, напимер Hitachi HD146818AP или Samsung KS82C6818A. Номер чипа должен оканчиваться на 6818. Хотя этот чип и совместим по выводам с Dallas 1287/1287A, в нем нет встроенной батареи. Это означает, что CMOS RAM может быть очищена просто выниманием чипа из панельки на некоторое время и установкой обратно.

Для уменьшения риска повреждения микросхемы рекомендуется закорачивать ножки 12 и 24 на несколько секунд при выключенном питании ___________ 1 -| * U |- 24 5 volts DC 2 -| |- 23 3 -| |- 22 4 -| |- 21 5 -| |- 20 6 -| |- 19 7 -| |- 18 8 -| |- 17 9 -| |- 16 10 -| |- 15 11 -| |- 14 Ground 12 -|__________|- 13

Dallas DS12885S или Benchmarq bq3258S
CMOS RAM на этом чипе очищается замыканием контактов 12 и 20 при выключенном питании. Также можно попробовать 12 и 24. (5Volts) 24 20 13 | | | | | | | | | | | | ----------------------------------- | | | DALLAS | |> | | DS12885S | | | ----------------------------------- | | | | | | | | | | | | 1 12 (Ground)

– Что означают аварийные звуковые сигналы, выдаваемые AMI BIOS при загрузке?

Звуковые сигналы

Число сигналов	Описание проблемы	Решение
1	DRAM refresh failure	Вставьте память еще раз. Если не помогает, то это проблема с памятью.
2	Parity Circuit Failure
3	Base 64K RAM failure
4	System Timer Failure	Материнская плата неработоспособна
5	Processor Failure
6	Keyboard Controller / Gate A20 Failure	Вытащите и вставьте чип контроллера клавиатуры. Если не помогает, замените контроллер клавиатуры. Если и это не помогает, проверьте клавиатуру и ее кабель
7	Virtual Mode Exception Error	Материнская плата неработоспособна
8	Display Memory Read/Write Failure	Ошибка памяти видеоадаптера. Переисталлируйте видеокарту и память на ней. Если не помогает, замените видеокарту.
9	ROM BIOS Checksum Failure	Ошибка в микросхеме BIOS. Попробуйте вытащить и вставить заново этот чип. Если не помогает, необходимо перепрошить его содержимое или заменить микросхему.
10	CMOS Shutdown Register Read/Write Error	Материнская плата неработоспособна
1-2	Search for option ROM (video configure fails)
1-3	Video failure	Переинсталлируйте видеокарту. Если не помогает, придется ее заменить
1-2-2-3	BIOS ROM checksum
1-3-1-1	Test DRAM refresh
1-3-1-3	Test keyboard controller
1-3-4-1	Test 512K base address lines
1-3-4-3	Test 512K base memory
1-4-1-1	Test memory bus
2-1-2-3	Check ROM copyright notice
2-2-3-1	Test for unexpected interrupts
1	POST passed.	Все идет по плану

– Что означают аварийные звуковые сигналы, выдаваемые Award BIOS при загрузке?

Звуковые сигналы

Число сигналов	Проблема	Решение
1 длинный 2 коротких	Video error	Переинсталлируйте видеокарту. Проверьте видеопамять. Замените карту
Короткие сигналы	Memory error	Проблемы с памятью. Попробуйте заменить модули памяти.

– Что означают аварийные звуковые сигналы, выдаваемые Phoenix BIOS при загрузке?

Презентация қосу СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

BIOS
Дайындаған: Кунапьянова Р.Б.
Тексерген:Жаксыгулова Д.Д

СЕМЕЙ 2015
BIOS (Basic Input Output System)
Енгізу-шығарудың базалық жүйесі
(BIOS — Basic Input Output System)
өзіне компьютердің
құрылғыларының арасындағы
өзара әрекетті ұйымдастырушы
енгізу-шығару
бағдарламаларының жинағын
қамтиды.
BIOS аппараттық құрал ретінде де,
операциялық жүйенің бағдарламалық
модулі ретінде де қарастырылады.
Компьютерде BIOS жүйесі жүйелік тақшада
орнатылған микросхема түрінде іске
асырылған. Ескі жүйелерде ROM BIOS
микросхемасын орнатқан болатын.
Қазіргі заманғы компьютерлерде BIOS-ты
сақтау үшін флэш-жад (flash memory)
микросхемасы пайдаланылады. Олар бір
құрауыш үшін ондаған мың есеге дейін
ақпаратты қайта жазуға рұқсат етеді. Бұл
қосылатын құрылғыларды қолдау үшін ескі
қызметтерді оңай түрлендіруге немесе жаңа
қызметті үстемелеуге мүмкіндік береді.
BIOS-ты түрлендіру үшін жүйелік тақшасы бар
жинақта жеткізілетін арнайы утилит (бағдарлама)
пайдаланылады. BIOS жүйесі мыналарды
қамтиды:
• CMOS RAM — жүйелік уақыт пен компьютер
қисыны туралы ақпаратты сақтайтын жад.
• CMOS-жад аз энергия тұтынуымен, энергия ға
тәуелсіздігімен ерекшеленеді, құрамдас
аккумулятордан қоректенеді.
BIOS Setup басты мәзірі
Advanced BIOS Features

Мұндағы бөлімдегі баптаулар:
- Компьютер қосулуы кезінде жүйенің шақырылуына;
- Операциялық жүйенің шақыруларының реті;
- Пернетақта;
- Тышқан;
- Дисковод;
- Дисковод контроллері;
- Жүйелік жадының орындалу реті;
- Кэш жадының процессоры және т.б.
MSI Wind 120U бағдарламасының
схемасы
DUAL-BIOS схемасы
BIOS схемасы
Phoenix BIOS ұзындығы
сигналдар
Frequency/Voltage Control
Set Supervisor Password
Қолданушыға BIOS Setup
үшін административті пароль
қоюға, орнатуға, алып тастауға
мүмкіндік береді.
SET USER PASSWORD
Қолданушыға BIOS Setup-тің
мағынасын, мүмкіндіктерін көруге
административті пароль қоюға,
орнатуға, алып тастауға мүмкіндік
берді.
Load High Performance Defaults
Барынша өнімділігімен қамтамасыз ететің, BIOS Setup
параметрлерін жүктеу.
Save and Exit Setup
Параметрлерді сақтау және BIOS
Setup шығу.
EXIT WITHOUT SAVING
Параметрлерді сақтау
орындамауы және BIOS Setup
шығу.
Операциондық жүйе өз кезегінде Bios
арқылы аппараттық жабдықтармен
байланысады. Бұл байланыс құрылғы
драйвері түрінде таратылған. Сонымен
бірге әрбір операциондық жүйелер —
DOS, Windows 9х, Windows NT, Windows
2000, OS/2, Linux немесе басқада – бірдей
сол құрылғыға өзінің драйверлері
қажет.
Назарларыңызға
рахмет.

Кіріспе
Тұрмыста кейбір шамалардың (ұзындықтың, массаның, температураның)
өзгерістерінің сан мәні ғана жазылады. Өзен суы деңгейінің өзгерісі 20см.
Мұнда өзен суының деңгейі 20см-ге жоғары көтерілді ме немесе 20 см-ге төмен
түсті ме, оған назар аударылмайды. Демек берілген санның оң не теріс сан
екені ескерілмейді.Тек өзен суының соңғы деңгейінің алғашқы деңгейінен
айырмашылығы 20см, мұны математикада санның модулі деп атайды.
Жазылуы:20=20, -20=20
Оқылуы:20 немесе -20 санының модулі 20-ға тең.
Модуль - латынның modulus деген сөзі-мөлшердегенді білдіреді. Кейбір
жағдайда модульдің орнына абсолюттік шама деп те атайды. Модуль белгісін
1841 жылы неміс математигі Карл Вейерштрасс (1815-1897) енгізген.Бұл көп
мағыналы сөз, математикамен қатар ол архитектурада, физикада, техникада,
тағы басқа ғылымдар программасында кездеседі.
Архитектурада-бұл өлшем бірлігі,архитектура құрылыстары үшін орнатылады
және оның элементтер құрамының сәйкестігі үшін пайдаланылады.
Техникада-бұл термин,техниканың әрбір аймағында қолданылады,универсаль емес
мән мен әртүрлі коэфициенттер және ұзындықтарын белгілеу үшін қолданылады.
Физикада-көлем қысымдылық модулі-материал ішінде нормаль күштің ұзындығына
қатынастығы үшін қолданылады.

I.Модуль және оның қасиеттері
1.1.Түсінік және анықтама
Бұл тақырыпты кеңірек оқып үйрену үшін, маған қажет болатын қарапайым
анықтамалар туралы түсінік келтіруді жөн санадым.
Теңдеу- бұл айнымалысы бар теңдік.
Модуль таңбасы бар теңдеу- айнымалысы модуль таңбасы немесе абсолют шама
астында болатын теңдеу. Мысалы: x=1
Теңдеуді шешу- бұл барлық түбірді табу немесе түбірі жоқ екенін дәлелдеу.
Математикада модульдің әртүрлі мағынасы бар,мен өзімнің зерттеу жұмысымда
тек бір мағынасын қарастырдым.
Модуль-санның абсолют шамасы,сандық түзуде санақ басынан берілген санға
сәйкес нүктеге дейінгі қашықтық.

Анықтама: а санының модулі немесе а санының абсолют шамасы а-ға тең,егер а
нольден үлкен немесе тең болса, -а-ға тең, егер а саны нольден кіші болса,
яғни
a, егер а≥0
a=
-а,егер а0

Анықтамадан кез келген нақты а саны үшін a≥0 екендігі шығады.
Теорема 1.Кез келген а≠0 нақты санының абсолют шамасы а және –а
сандарының үлкеніне тең болады.
Дәлелденуі
1.Егер а оң сан болса,онда –а теріс сан, яғни –а0a,бұдан –aa.
Мысалы: 5 оң сан, -5 теріс сан және -505, бұдан -55.
Бұл жағдайда a=a, яғни a мәні а және –а сандарының үлкеніне тең
болады.
2.Егер а теріс сан болса, онда –а оң сан болады және а-а, яғни үлкен
сан –а. Анықтама бойынша a=-a, бұл жағдайда да –а және а сандарының
үлкені –а-ға тең болатыны шығады.
Салдар1. Теорема бойынша -a=a. Бұл жағдайда -a және a шамасы –а
және а сандарының үлкеніне тең болады.

1Т.А.Алдамұратова Математика-6 Алматы Атамұра2006 ИБ №064 82,84 бет.
Салдар2. Кез келген нақты а саны үшін а ≤ a, -a ≤ a теңсіздіктері тура
болады.
Екінші теңсіздікті (-а ≤ a )-1-ге көбейтсек (бұл жағдайда теңсіздік
таңбасы қарама-қарсы таңбаға өзгереді) а ≥-a теңсіздігі кез келген нақты
а саны үшін тура болады. а≤a және а≥-a теңсіздіктерін біріктіріп
-a ≤ a ≤ a қос теңсіздігін аламыз.
Теорема2. Кез келген нақты а санының абсолют шамасы а2 санының
арифметикалық квадрат түбіріне тең болады, яғни a=;
Бұл жағдайда а≥0 болса, анықтама бойынша a=a,екінші жағынан а≥0,
=a, яғни a=
Егер а0, онда a=-a және =-a бұл жағдайда a=
Бұл теореманы пайдаланып a ны пен алмастыру арқылы кейбір
теңдеулерді шешуге болады. Геометриялық мағынасы бойынша a координаталық
түзудің бас нүктесінен a-ға сәйкес нүктеге дейінгі қашықтық. Егер а≠0
болса, онда координаталық түзуде а және –а сандарына сәйкес О нүктесінен
бірдей қашықтықта екі нүкте болады, яғни a=-a.Егер а=0 болса, онда a
координаталық түзуде О нүктесімен кескінделеді (1-сурет).
a a

II.Модуль таңбасымен берілген теңдеулерді шешу әдістері
Модуль таңбасымен берілген теңдеуді шешу үшін, біз санның модулінің
анықтамасын және абсолют шама қасиеттерін негізге аламыз. Біз бірнеше
мысалды әртүрлі тәсілмен шешуді қарастырып, олардың қайсысы тиімді
екендігін көреміз.
Модуль белгісінің астында айнымалы шама болатын теңдеулерді шешудің
мектеп программасындағы белгілі әдістері:
1.Модульдің геометриялық мағынасын пайдалану
2.Графиктік әдіс
3.Анықтама бойынша модульді ашу
Модуль таңбасымен берілген теңдеуді шешуде модульдің геометриялық
мағынасын пайдалану.
x-a модулінің геометриялық мағынасы-координаталық түзуде х және а
нүктелерінің арақашықтығы.
Мысал: x-1+x-2=1 модульдің геометриялық мағынасын пайдаланып теңдеуді
шешейік.Ол үшін мына түрде талдау жасауға болады. Теңдеудің сол жақ
бөлігінде х нүктесінен қашықтығы 1-ге және 2-ге тең болатын нүктелердің
абсциссаларының қосындысын табамыз, яғни [1;2] кесіндісіндегі барлық
нүктелер берілген теңдеудің түбірі бола алады, ал ол кесіндіден тыс
нүктелер абсциссалары теңдеу шешімі бола алмайды. Бұл жағдайда теңдеу
шешімі [1;2] кесіндісі болады.
Жауабы: x [1;2]

Мысал: x-1-x-2=1 теңдеуін шешейік.
Бұл теңдеудің сол жағындағы өрнек бойынша х нүктесінен қашықтығы 1 және 2
болатын нүктелердің абсциссаларының айырмасы 1-ге тең болатын аралық
координаталық осьте 2 санының оң жағы, яғни берілген теңдеу шешімі бұл
жағдайда кесінді емес, басы 2 санына тең нүкте болатын ох осінің оң
бағытындағы сәуле болады.
Жауабы: x [2;∞)
Бұл мысалдардан мынадай қорытынды жасадым.
x-a + x-b=b-a, егер b≥a a≤x≤b
x-a - x-b=b-a, егер b≥a x

Графиктік әдіс
Модуль таңбасымен берілген теңдеулерді шешудің бір әдісі –графиктік
әдіс. Бұл әдіс функция графигін тұрғызуға негізделген. Егер берілген
функциялар графиктері қиылысса, онда қиылысу нүктелерінің абсциссалары
берілген теңдеу шешімі болады. Егер графиктер қиылыспаса, онда берілген
теңдеу шешімі болмайды деген қорытындыға келеміз. Бұл әдіс модуль
таңбасымен берілген теңдеулерді шешудің басқа әдістеріне қарағанда онша
тиімді емес, себебі біріншіден, ол уақытты көп алады және үнемі рационалды
емес, екіншіден график тұрғызғандағы нәтиже үнемі дәл болмайды.
Анықтама бойынша модульді ашу
Модуль таңбасымен берілген теңдеуді шешудің тағы бір әдісі-модуль
анықтамасы бойынша модульді ашу, яғни кез келген f(х) функциясы үшін
f(х),егер f(х)≥0 болса
f(х)=
-f(х),егер f(х)0 , болса

1-мысал.Теңдеуді шешу керек: 2x-5=1
Шешуі:1-ші тәсіл.a-b модулінің геометриялық мағынасы-түзудегі а мен b
нүктелерінің арақашықтығы екенін ескерсек, жалпы жағдайда x-a=r түріндегі
теңдеуді шешу үшін түзудегі а нүктеден r қашықтықта орналасқан екі нүктені
тапса болғаны.
Біздің мысалымызда түзу бойында 5 санына сәйкес нүктеден 2х-ке сәйкес
нүктеге дейінгі қашықтық 1-ге тең болатын екі нүкте бар,олар: 6;4. Олай
болса 2х=6 және 2х=4 теңдеулерін аламыз, бұдан х=3 және х=2. Жауабы:3 және
2.

4 5 6 f(х),f(х)≥0
2-тәсіл.Анықтама бойынша f(х)=
-f(х),
f(х)≤0 болатындықтан
модульді ашамыз, егер өрнек теріс емес болса, онда модульден оң мәнмен
шығады, яғни 2х-5=1. Егер модуль астындағы өрнек теріс болса, онда –(2х-
5)=1 немесе 2х-5=-1 болады.

2х-5≥0 x≥2.5
2x-5=1 2х-5=1 x=3

2х-5≤0 x≤2.5
-(2х-5)=1 x=2
2 2,5 3

Жауабы:2және 3.
Егер модуль таңбасымен берілген өрнек оң а санына тең болып берілсе, онда
модуль астындағы өрнек а немесе –а санына тең болады деген қорытынды
жасадым.
3-әдіс. y=2x-5, y=1 функцияларының графигін сызамыз.y=2x-5 функциясында
x=2,5 болғанда y=0, яғни ох осімен (2,5;0) нүктесінде, ал оу осімен (0;5)
нүктесінде қиылысатын түзу, у=1 графигі ох осіне параллель (0;1) нүктесінен
өтетін түзу. Олар А(2;0), В(3;0) нүктелерінде қиылысады, яғни жауабы x=2,
x=3.

2-мысал. 1+x=0.5 теңдеуін шешу керек.
1-әдіс.Теңдеуді түрлендірсек x=0.5-1 мәндес теңдеу шығады, бұдан x=-0.5
болады, модуль анықтамасы бойынша x≥0 яғни x≠-0.5 олай болса теңдеу
шешімі жоқ.
Жауабы: құр жиын.

2-әдіс. х≥0 х≥0 -0,5 [0;∞)
1+х=0.5 x=-0.5
x0 x0
1-x=-0.5 x=1.5 1.5 (-∞;0)

Яғни берілген теңдеудің шешімі жоқ.
Жауабы: құр жиын.
3-әдіс.1+x=0.5 x=-0.5
y=x және y=-0.5 графиктерін саламыз, олар қиылыспайды, олай болса
берілген теңдеудің шешімі жоқ.
Жауабы: құр жиын.

3-мысал. x2 +3x=2(х+1) теңдеуін шеш.
Шешуі: Бұл теңдеуге мәндес жүйе аламыз, яғни
x2+3x=±2(х+1) x2+x-2=0 x1=-2, x2=1
x=1
x2+5x+2=0
x3,4= x=
х+1≥0 x≥-1 x≥-1
x=
Жауабы: ;1

4-мысал. x2 -4х+x-3+3=0 теңдеуін шеш.
Координаталық ості екі бөлікке бөліп, сол бөліктерге сәйкес теңдеу шешімін
табамыз.

x-3= -x+3 x-
3=x-3
x2 -4x-x+3+3=0 x2 -4x+x-3+3=0
x2 -5x+6=0 x2-
3x=0
x1 =2, x2 =3
x=0, x=3
x=3-бөгде түбір,ол x=0-бөгде түбір,ол
(-∞;3) аралығына тиісті емес. [3;∞) сәулесіне тиісті емес.
Яғни берілген теңдеудің екі шешімі бар, олар x1 =2, x2 =3.
Жауабы: x1 =2, x2 =3.

6-мысал: теңдеуді шеш 3x+2+x2 +6x+2=0
Шешуі: Екі жағдайды қарастырамыз.
1) х+2≥0 х≥-2

7-мысал: теңдеуді шеш 4-x+ (х-1)(х-3)=1
Шешуі:1-әдіс.4-x=x-4 теңдігін пайдаланып, төрт жағдайды қарастырдым.
1) x – 4 ≥ 0 x ≥ 4 x ≥ 4

x ø ,
x-4+x2 -4x+3=1 x2 -3x-2=0 x=
яғни 4.
2) 3 x 4 3 x 4 3 x 4

xø.
4-x+x2 -4x+3=1 x2 -5x+6=0 x=3; x=2

3) 1 ≤ х ≤ 3 1 ≤ х ≤ 3 1 ≤ х ≤ 3

х=3
4-x-x2 +4x-3=1 x2 -3x=0 x=0; x=3
4) x1 x1
x1

xø
4-x+x2 -4x+3=1 x2 -5x+6=0 x=2;x=3
Жауабы: x=3.

2-әдіс.
y= (х-1) (х-3) , y=1-x-4 функцияларының графигін сызамыз.
1) y= (х-1)(х-3) функциясында х1 =1 және х2 =3 болғанда, сәйкес у1 =0,
y2 =0 болады,яғни ох осімен (1;0), (3;0) нүктелерінде қиылысады. Ал х=0
болғанда y=3, яғни оу осімен (3;0) нүктесінде қиылысады.
х0 ==2, y0 = (2-1)(2-3)=1, яғни (2;1) нүктесі берілген функцияға
сәйкес парабола төбесі, х=2 түзуі симметрия осі болады,яғни берілген
функция графигі осы түзуге қарағанда симметриялы болады. Графиктің ох
осінен төмен жатқан бөлігінің ох осіне қарағанда айналық бейнесін салсақ
у= (х-1)(х-3) функциясының графигін саламыз.
2) у=1-x-4 функциясының графигін салу үшін оның ох осімен қиылысу
нүктесінің абсциссасын табамыз, ол үшін 1-x-4=0 қарапайым теңдеуін
шешеміз. x-4=1, x-4=1 немесе x-4= -1
x=5 x=3
Яғни бұл график ох осімен (5;0), (3;0) нүктелерінде қиылысады.х=4 болғанда
y=1. Сонда берілген екі функцияның графигі x=3 нүктесінде ғана қиылысады.
Жауабы:3.

2 Е.Ж.Айдос Математика-жоғары оқу орнына түсушілерге арналған Алматы-2006
ЖШС РПБК Дәуір 180,184,186 бет.
2.1. а және b сандарының модульдері мен квадраттарының арасындағы байланыс
арқылы шешу.
Бұл әдіс берілген сандардың модульдері мен квадраттарының арасындағы
мәндестікке негізделген.
a=b a=b немесе a= -b
a2 =b2 a=b немесе a= -b . жалғасы

2. CMOS реттеу
2.1 STANDARD CMOS SETUP. CMOS стандартты опциялары мен реттеуіштері:
2.2 ADVANCED CMOS SETUP. Қосымша орнатулар
2.3AUTO CONFIGURATION WITH BIOS DEFAULTS. Автоматты конфигурация
2.4. CHANGE PASSWORD. Парольді ауыстыру.
2.5AUTO DETECT HARD DISK. ҚАТТЫ ДИСКІНІ ӨЗ БЕТІНШЕ ІЗДЕП ТАУЫП АЛУ.
2.6WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗУ ЖӘНЕ ОДАН ШЫҒУ.
2.7DO NOT WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗБЕЙ ОДАН ШЫҒУ.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

BIOS - ДЭЕМ –ге басқа да програмдық қамтамасыздандыру процесін іске асыру үшін арнайы құрылған үлкен көлемді бастапқы құрал болып табылады. Сонымен қатар BIOS арқылы дискіні тестік сынақтан өткізуге болады, яғни бұл кезде дискідегі барлық қателіктерді берілген программа өзі тауып, оны қажеттілігінше реттеп, автоматты түрде оны жаңадан мағлұматпен алмастырады.
BIOS POST - Power-On-Self-Test және FDD толығымен қызметін атқарады.
Сонымен қатар BIOS операциондық жүйенің жұмысын реттеп отырады.
ДЕМ-нің ақпараттық құрылғылары әрқашан белгілі бір программалық қамтамасызнадыру жүйесімен қосыла отырып жұмыс істеуі керек.
BIOS старттық программалар орнатылған қатты дискідегі және иілгіш дискідегі программалардың жиыны болып табылады.
BIOS жұмысқа қосу кезіндегі келесідей қызметтерді орындайды:

* POST - Power-On-Self-Test;
* FDD немесе HDD. Жүйлерінен енгізу

1. BIOS құраушылар

BIOS – енгізу – шыдғару құрылғысы (Basic Input Output System). Осы құрылғының осылай аталу себебі, BIOS-тің құорамында көптеген енгізу – шығару процестерін іске асыратын программаның болуы. Ол программа басқа да стандарты программалармен әсерлесіп қана қоймай, сонымен қатар басқа да компьютердің құрылғыларымен де топтасады.
Жалпы айтқанда, ДК BIOS-тың алатын орны ерекше болып табылады. BIOS-ты бір жағынан аппараттық құрылғылардың негізін құрайтын бөлік ретінде қарастырсақ, екінші жағынан осы программаны програмдық операциондық жүйедегі программалық модуль ретінде де қарастыра аламыз.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Левин. Самоучитель работы на компьютере, 2000
2. Қазақша – орысша сөздіктер

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:
Бұл жұмыстың бағасы: 900 теңге
Кепілдік барма?

1. BIOS құраушылар
1.1 BIOS туралы жалпы түсінік
1.2BIOS –тағы қателіктерді табу
1.3 BIOS өндірушілер

2.1 STANDARD CMOS SETUP. CMOS стандартты опциялары мен реттеуіштері:

2.2 ADVANCED CMOS SETUP. Қосымша орнатулар
2.3AUTO CONFIGURATION WITH BIOS DEFAULTS. Автоматты конфигурация

2.4. CHANGE PASSWORD. Парольді ауыстыру.

2.5AUTO DETECT HARD DISK. ҚАТТЫ ДИСКІНІ ӨЗ БЕТІНШЕ ІЗДЕП ТАУЫП АЛУ.
2.6WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗУ ЖӘНЕ ОДАН ШЫҒУ.
2.7DO NOT WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗБЕЙ ОДАН ШЫҒУ.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

BIOS - ДЭЕМ –ге басқа да програмдық қамтамасыздандыру процесін іске
асыру үшін арнайы құрылған үлкен көлемді бастапқы құрал болып табылады.
Сонымен қатар BIOS арқылы дискіні тестік сынақтан өткізуге болады, яғни бұл
кезде дискідегі барлық қателіктерді берілген программа өзі тауып, оны
қажеттілігінше реттеп, автоматты түрде оны жаңадан мағлұматпен
алмастырады.
BIOS POST - Power-On-Self-Test және FDD толығымен қызметін
атқарады.
Сонымен қатар BIOS операциондық жүйенің жұмысын реттеп отырады.
ДЕМ-нің ақпараттық құрылғылары әрқашан белгілі бір программалық
қамтамасызнадыру жүйесімен қосыла отырып жұмыс істеуі керек.
BIOS старттық программалар орнатылған қатты дискідегі және иілгіш
дискідегі программалардың жиыны болып табылады.
BIOS жұмысқа қосу кезіндегі келесідей қызметтерді орындайды:

* POST - Power-On-Self-Test;
* FDD немесе HDD. Жүйлерінен енгізу

1. BIOS құраушылар

BIOS – енгізу – шыдғару құрылғысы (Basic Input Output System). Осы
құрылғының осылай аталу себебі, BIOS-тің құорамында көптеген енгізу –
шығару процестерін іске асыратын программаның болуы. Ол программа басқа
да стандарты программалармен әсерлесіп қана қоймай, сонымен қатар басқа да
компьютердің құрылғыларымен де топтасады.
Жалпы айтқанда, ДК BIOS-тың алатын орны ерекше болып табылады. BIOS-
ты бір жағынан аппараттық құрылғылардың негізін құрайтын бөлік ретінде
қарастырсақ, екінші жағынан осы программаны програмдық операциондық
жүйедегі программалық модуль ретінде де қарастыра аламыз.

1. BIOS туралы жалпы түсінік

BIOS деген терминнің өзі CPM операциондық жүйесінен туындайды,
осындағы модуль BIOS қызметіне ұқсас функцияларды атқарып отырып, программа
ретінде сипатталады.
Көптеген қазіргі кезге сай адаптерлерде мен жинақтаушылардың
бақылаушыларында өзінің BIOS жүйесі айтарлықтай жақсы дамыған, ол
жүйелілікті толықтырады. Көптеген кезде BIOS кіретін программалар негізгі
BIOS-тың прогшрамдық модулін өзгертіп жібереді.
BIOS программасын іске қосу програмдық немесе аппараттық үздігу
әрекеті арқылы жүзеге асады.

BIOS жүйесі аппараттық құрылғылармен қатар компьютерді іске қосқан
кезіндегі физикалық деңгейде тестік программаны қолданады - POST (Power–On-
Self-Test).
BIOS келесідей компьютердің негізгі компонеттеріне тесттік тесеруден
өткізеді:
1. Процессор
2. Жад
3. Көмектескіш микросхемалар
4. Дискілердің жетегі
5. Клавиатура
6. Видео жүйесі
7. т.б.
1.2BIOS –тағы қателіктерді табу

Егер де BIOS тестік процесс дұрыс орындалмаған болса, немесе
қателіктер табылған болса, онда келесі тізімдегі сигналдарды естисіз: (BIOS
бастапқы тестті іске асыра алмайды)

Сигнала Мәні
коды
1 DRAM регенерациясының қателігі
2 Жұп жүйенің іске қосылмауы
3 Базалық ОЗУ 64 Кб қосылмауы
4 Жүйелік таймердің жұмыс істемеуі
5 Процессордың жұмыс істемеуі
6 Клавиатура контролерінің А 20 линиясындағы жіберілген
қателік
7 Virtual Mode Exception виртуалдық режимінің қосылу
қателіктері
8 Дисплей жадының тестті оқу, жазып алу кезіндегі
жіберетін қателіктері
9 ROM-BIOS бақылаушы соммасындағы жіберілген қателіктер

Егер де осындай жағдайлар туған кезде, аппараттық құрылғыларда
белгілі бір қателік бар деген сөз.
ДК – дегі BIOS бір микросхемадағы орнатылған жүйе ретінде
қарастырылады. Ол жүйе материндік тақшада орналасады.
Қазіргі кезде BIOS жүйесін сақтаудың ең қолайлысы флэш – память
болып табылады. Флэш – память компьютерге қосылған ескі функцияларды жеңіл
модификациялап, жаңа функцияларды толықтырып отырады.
1.3 BIOS өндірушілер

BIOS мазмұны толықтай IBM фирмасымен авторлық тұрғыдан қорғалған
болатын, сондықтан оны көшіріп алуға болмайды, оған қазіргі кезде тыйым
салынып, тексертулер мен арнайы құрылған рейдтер тексеру жұмыстарын
жүргізіп отыр. Осы себептен басқа да фирмалардың қолданушылары тәуелсіз
фирмалардың BIOS жүйесін пайдаланылатын болды.

Осы фирмалардың ішіндегі ең белгілері:
1. American Megatrends Inc. (AMI),
2. Award Software и Phoenix Technologies.

BIOS тың конкреттік версиялары микросхемалардың жиынымен қосылып
жұмыс атқарады (chipset), ол жүйелік тақшада қолданылады.
Phoenix Technologies компаниясы BIOS өндірудегі компаниялар арасында
пионер атағына ие болды. Себебі аталған компания таза – лицензиондық BIOS
версияларын шығарып, көбейтеді.

Осы версияларда келесідей қызметтер көрсетілген болатын:
1. Қатты дискінің түрін белгілеу;
2. 1,44 Мбайт көлеміндегі флоппи – дискілерді қоддану мүмкіндігі, сол
сияқты т.б.

Осы BIOS –тың POST атты процедурасының диагностикасы өте мықты болып
есептеледі.
АМІ компаниясының BIOS кеңінен тараған. Кейбір деректерге сүйіне
отырып, АМІ компаниясының осы версиясы дүние жүзіндегі рынок сегментінде
60% алып отыр.
Сонымен қатар Setup AMI BIOS программасынан жинақтаушылармен жұмыс
істейтін тестік процестін компонентінен құралған бірнеше утилиттарды
шығарып алуға болады.
Бірақ, оларды қолдану алдында олардың интерфейсіне барша назар
аудару керек. Оны жинақтаушының тегі қолданылады.

BIOS жүйесі компьютерлерде SMOS RAM-мен тығыз байланысты. Осы термин
ретінде өзгермейтін жад деген ұғым қарастырылады. Онда:
• сағаттың көрсеткіштері,
• будильниктің уақыт мәні туралы

Жалпы компьютердің конфигурациясы:
• Жадтың көлемі
• Жинақтаушы типі, т.б. туралы толық мағлұмат берілген.
BIOS осы программалардың ақпаратынан құрастыралады.

CMOS RAM микросмхемасы бүлінген болса, она (егер де батарея немесе
аккумулятордың заряды бітсе) Setup программасы автоматы түрде ақпаратпен
қолдануға мүмкіндік алады (BIOS Setup Default Values), ол ROM BIOS
микросхемасында таблица ретінде сақталады.

СMOS-тағы негізгі опциялардың өзгеруі SETUP проограммасы арқылы іске
асады. Көптеген жағдайда SETUP көптелен пернелерді басумен байланысты
болады:
• DEL,
• ESC,
• CTRL-ESC,

CRTL-ALT-ESC осы пернелерді компьютердің бастапқы жүктеуі кезінде
пайдаланылады. (кейбір BIOS SETUP-ты кез келген уақытта қосға мүмкіндік
береді, ол үшін CTRL-ALT-ESC пернелердің жиынтығын басу керек).
В AMI BIOS көптеген жағдайда осы процесс DEL пернесін басып тұру
арқылы іске асады.

Читайте также:

  
• Какие виды ограничения доступа реализованы в word
  
• Программы для телефона bq 2430
  
• Samsung r428 как обновить bios
  
• Как сделать кривое лицо в фотошопе
  
• Как проверить компьютер на сторонние программы